ARTIKEL UIT Het Parool

De schaamte voorbij


Fotograaf Marieke Dijkhof volgt anorexiapatiënt Marlot Keldermans (20) met professionele fotoshoots. In de hoop dat bij Marlot de knop omgaat als zichzelf ziet zoals ze is. Journalist Lisa Hekman (22), die zelf een eetprobleem had, denkt dat het kan. foto MARIEKE DIJKHOF

De schaamte voorbij
Ik wil haar laten zien hoe ik haar zie, met behulp van mijn lens. Dat dacht fotograaf Marieke Dijkhof (45) toen ze Marlot Keldermans het podium zag opkomen tijdens de casting van Miss Nederland. Marlot vecht sinds anderhalf jaar tegen een eetprobleem; momenteel is haar behandeling vanwege een te laag gewicht gestaakt. Ondanks haar kwetsbare positie was Marlot direct enthousiast over Mariekes idee om haar te volgen. Samen maakten ze de eerste foto's in een professionele shoot, die op Facebook werden geplaatst. Marlot woog toen circa 39 kilo. "Het leverde een schokeffect op, zowel voor haar als voor de buitenwereld. Een wake-upcall, die hopelijk kan helpen in haar herstel," zegt Dijkhof.
Ook ik schrok toen ik de beelden van Marlot zag. Haar verhaal triggerde mij, omdat ik het herkende. Ik ontwikkelde op mijn vijftiende een eetstoornis en ondanks dat ik niet zo extreem was afgevallen als Marlot, was ook ik een periode broodmager.
Ik spreek Marlot via Skype. Haar gezicht is ingevallen en ondanks haar wijde trui zijn haar sleutelbenen duidelijk te zien. Eén ding valt direct op: waar haar lichaam kwetsbaar is, stralen haar ogen kracht uit. Marlot: "Ik wilde de foto's maken en delen, omdat ik wil laten zien wat weinig eten met je kan doen. Hoe ver het kan gaan." "Wat ik niet had verwacht, was dat ik zou schrikken als ik mezelf op foto zou zien. Ondanks dat ik weet dat ik te weinig weeg, zie ik in de spiegel een meisje met een dikke buik en niet het graatmagere meisje op de foto's. De reacties zijn overweldigend. Lief en bemoedigend, maar ook eerlijk en confronterend. Zo ontving ik een berichtje van een moeder die haar dochter verloor doordat haar lichaam het niet meer volhield. Dat zet alles wel even op scherp. Je kunt eraan doodgaan."
Ondanks dat Marlot veel kracht uit de foto's en de reacties haalt, is de knop nog niet volledig om. "Ik ben me bewuster geworden van hoe ernstig mijn situatie is en heb daardoor meer motivatie om aan te komen. Toch gaat dit in kleine stapjes en kost het veel energie. Ik voel me gesteund, maar de angst om aan te komen is nog sterk. Ik mis op dit moment begeleiding. Fysiek, maar vooral ook mentaal. Ambulante hulpverleners hebben hun handen er vanaf getrokken. Ze willen dat ik word opgenomen, maar dat zie ik niet zitten."
"Weggaan uit mijn vertrouwde omgeving voelt nu niet goed. Daarnaast hebben eerdere opnames uitgewezen dat ik eerst afval door de stress die het met zich meebrengt. Dat kan mijn lichaam nu niet aan. Ik ga het eerst thuis proberen, bij mijn ouders. Hopelijk komt er een moment waarop die knop wel omgaat. Ergens wil ik wel heel graag terug naar die Marlot die ik ooit ben geweest."

Nieuw houvast
Dat de angst om aan te komen hardnekkig is, dat herinner ik me maar al te goed. Tijdens mijn behandelingen in de reguliere zorg kwam ik in totaal vijf kilo aan. Elke kilo ging gepaard met veel frustraties, tranen en paniek. Na mijn behandeling had ik niet langer ernstig ondergewicht, maar mijn eetlijst werd mijn nieuwe houvast. Als ik daar ook maar iets vanaf moest wijken, raakte ik in paniek. In augustus 2011 ontmoette ik ervaringsdeskundige en therapeut Monique Rosier (52). Met haar kijk op eetproblematiek begeleidde zij mij in de weg naar boven.
Rosier is blij dat er de laatste jaren in de media meer aandacht wordt besteed aan het onderwerp. Eetstoornissen vormen tegenwoordig een groot maatschappelijk probleem. "De media hebben een positieve invloed omdat ze het onderwerp bespreekbaar maken, maar ze zijn tegelijkertijd ook de aanstichters van dit levensgevaarlijke probleem. We worden doodgegooid met dunne modellen, diëten, voedingsadviezen en informatie over wat wel en niet goed voor ons is. Alles om ons heen verandert constant, onze levensstijl is zelf gericht en consumptief, en allemaal streven we naar het perfecte plaatje. Dat mensen hierdoor de verbinding met elkaar en zichzelf verliezen en in een burn-out belanden of een verslaving ontwikkelen, is niet gek. Een eetprobleem is in mijn ogen dan ook geen ziekte, maar een verslaving. Je systeem is in de war. Om dit te resetten is een veelzijdige aanpak nodig. Het effect van de media-aandacht is niet genoeg. Er is goede begeleiding nodig."

Koekje bij de thee
In haar praktijk begeleidt Rosier dagelijks mensen in dit groeiproces. Om iemand weer uit een eetprobleem of andere vorm van verslaving te halen, zijn volgens haar en vertrouwde basis en liefdevolle omgeving nodig. Herkenning en erkenning spelen hierin een belangrijke rol.
"Er is een nieuwe kijk op deze problematiek nodig. Een andere vorm van heling. Niet de weg van nog meer onderdrukken van problemen door medicijnen en strakke schema's - dat verergert juist de problematiek. Om de verstoorde relatie die veel mensen met eten hebben weer te herstellen, ontwikkelde ik het Vrij eten. Een methode die niet gebaseerd is op een structuur in de vorm van een eetlijst of de schijf van vijf, maar op basis van gevoel. Leren luisteren naar waar het lichaam behoefte aan heeft." "Het is belangrijk dat we het zelfhelende vermogen aanspreken en dat je ook mag falen. Ik dwing niemand een koekje bij de thee te nemen of te stoppen met dagelijks sporten. Die keuze moet iemand zelf maken. Als je de sprong waagt en durft te vertrouwen op het natuurlijke proces dat eten is, gaat het uiteindelijk vanzelf en wil je niet meer terug. Door het zelf te doen en het vooral voor jezelf te doen, kun je voorkomen dat je telkens terugvalt."
In korte tijd leerde ik bij Monique kijken naar de reden van mijn verslaving. Waarom had ik het nodig om de controle te hebben over mijn gewicht en het eten? Er speelden meerdere factoren mee, die tijdens de sessies één voor één aan bod kwamen. Door hier mee te dealen, leerde ik uit mijn hoofd te komen en kon ik op een natuurlijke manier zorg dragen voor mijn gevoeligheid en kwetsbaarheden. Mede dankzij dit proces ontstond er ruimte, waardoor ik in het diepe sprong en mijn eetlijst uiteindelijk helemaal losliet.
Inmiddels ben ik 22 en drie jaar eetprobleemvrij. Ik ben nog altijd niet dik, maar wel gelukkig. Dankzij mijn ervaringen weet ik dat een eetstoornis geen ongeneeslijke ziekte is. Het is mogelijk om er weer uit te komen. Ook Marieke vertrouwt hierop. Zij heeft Marlot dan ook beloofd pas een nieuwe serie foto's te maken als het zichtbaar beter met haar gaat. "Het is nu belangrijk dat Marlot zich focust op haar herstel. Als we haar weg omhoog in beeld kunnen brengen, zou dat voor veel mensen hoop kunnen bieden."

Bekijk hier het artikel in pdf

<< Pagina terug